فاز دوم از جلسه دوم اتاق گفتگو با عنوان سلسله مباحث توسعه پایدار در شهرستان های مسجدسلیمان، لالی، اندیکا و هفتکل برگزار گردید

دیدبان مسجدسلیمان : در این جلسه که روز پنجشنبه مورخ ۲۱ مرداد ۱۴۰۰ و با حضور میثم حسین زاده از معاونت باستانی اداره کل میراث فرهنگی استان خوزستان برگزار گردید، ایشان ضمن توضیح در خصوص اقدامات صورت گرفته در حوزه باستان شناسی و موزه مردم شناسی مسجدسلیمان، اهمیت صفه های نیایشی سرمسجد و برنشانده و بخش مسکونی و نقش برجسته معروف کلگه زرین را تشریح نموده و آنرا قابل توجه دانست.
وی در پاسخ به این سوال که چرا اشیاء و آثار باستانی کاوش شده در مناطق مسجدسلیمان از موزه شوش و موزه ملی و سایر مکانهای نگهداری به موزه کلگه منتقل نشده اند؟ گفت : این کار مستلزم ایجاد رده حفاظتی خاص بوده که بدلیل اینکه هنوز این لایه حفاظتی ایجاد نشده و یا بستر آن مهیا نیست، و نگهداری آثار زیرساختهای نگهداری خاص مورد نیاز است این آثار هنوز به این موزه منتقل نشده است.
حسین زاده افزود : در خصوص اقامتگاه بوم‌گردی محدودیتی از نظر اقلیم و جغرافیا وجود ندارد.در شهرستان های همجوار عمدتا شاهد تغییر وضعیت خانه های سنتی به اقامتگاه بوم‌گردی هستیم. مسجدسلیمان هم در بناهایی مثل بنگله ها و دیگر نقاط این قابلیت را دارد.
در سالهای اخیر اقدامات زیادی در راستای ثبت میراث صنعتی مسجدسلیمان در فهرست آثار ملی صورت گرفته است.
چند نقطه از مسجد سلیمان هم که بافت آن بهتر حفظ شده در مرحله ثبت بافت تاریخی و ویژه هستند. این کار در هفتکل هم به صورت تک بنا در چند بنگله انجام شده است.
موضوع دیگر سرمایه گذاری در زیرساختهای گردشگری هست. در لالی یک کمپ با حدود یک میلیارد تومان هزینه احداث شده که تا این اواخر بهره‌برداری درستی نداشت و به رغم تکمیل، عملا غیرقابل استفاده بوده است. کمپ تاراز هم که در حال حاضر ایستگاه هلال احمر می‌باشد در واقع برای زیرساخت گردشگری و با کمک بنیاد برکت ساخته شده اما متاسفانه به هلال احمر واگذار شده و مردم بهره ای از آن نبرده‌اند.

ایوب سلطانی رییس سابق اداره میراث فرهنگی اندیکا و ایذه و در حال حاضر مسئول امور پایگاه ها و رابط پژوهشگاه میراث فرهنگی در توضیحاتی اظهار داشت : اقدامات مهمی در راستای فهم اهمیت مسجدسلیمان بعنوان نخستین شرکت شهر صنعتی ایران برداشته شد که از جمله آن تشکیل پرونده برای شصت مورد میراث صنعتی از کارخانه گوگرد گرفته تا خوابگاه پرستاران صورت پذیرفت که از بین آنها حدود سی پرونده در سیاهه آثار ملی قرار گرفتند. مضاف بر این تلاش های دکتر سیروس باور ، دکتر مهران دشتی و مهندس شهرام امید در راستای معرفی معماری مسجدسلیمان بی بدیل و آشکار است.همه این دغدغه مندی ها باعث شد طرح تفصیلی مسجدسلیمان در شورای عالی شهرسازی و معماری کشور تحت عنوان طرح موضعی گردشگری و با نظر میراث فرهنگی بسته شود که خدا روشکر الان مشاور بافت تاریخی در حال تهیه طرح هست.
 وی افزود : موضوع موزه مسجدسلیمان با گذشت بیش از ١۵ سال از راه اندازی هنوز در شان فرهنگ و تاریخ مسجدسلیمان بزرگ نیست ،طرح محتوایی موزه باستان شناسی و سایت موزه کلگه زرین تهیه شده ست.فقط معطل تامین رده حفاظتی هستیم که بتوانیم اشیا نفیس را منتقل کنیم این همت مجموعه استانداری و نماینده محترم مجلس را می طلبد ، در دولت قبل اقداماتی انجام شده و منتظر نتیجه هستیم.
یکی از اهداف سازمان میراث فرهنگی در صورت تامین اعتبار بحث انجام و تصویب ژئوپارک شیمبار است، فعلا پرونده ثبت موقت آن تهیه شده است و برای انجام مطالعات بین رشته ای مستلزم زمان است. وی زمین گلف و چشمه آب گرم گلگیر را برای گردشگری صاحب جایگاه ویژه دانست. 

وی در قسمت دیگر توضیحات اظهار داشت : ژئوپارک محدوده ای تحت حفاظت است که علاوه بر غنای ژئوسایت ها دارای قابلیت های بالقوه ی تاریخی، فرهنگی و تنوع طبیعی(اکوسایت ها) می باشد. قرار گرفتن شیمبار بر روی محور فرهنگی شوش-کوهرنگ که جزء ۸ محور برتر گردشگری بالقوه ی کشور است.مضافاً ظرفیت های غنی تاریخی همچون پل نگین، نقوش برجسته ی تنگ تینا، کتیبه های چلو، نقوش برجسته ی موری، محوطه های بی نظیر دلا، سوسن سرخاب، للر وکتک و همچنین اکوسیستم طبیعی،جانوری با ساختارهای ژئوتوریسم و لندسکیپ طبیعی در صورت مشارکت استانداری-منابع طبیعی و محیط زیست با محوریت میراث فرهنگی قابلیت ایجاد تهیه پرونده ی جهانی ژئوپارک شیمبار، دور از دسترس نیست همچنان که مطالعات اولیه ی آن توسط همکاران مجموعه ی میراث فرهنگی تهیه و تدوین شده است. این ژئوپارک می تواند پازل مردم محلی، آثار تاریخی، مواهب طبیعی را در راستای توسعه ی پایدار، از بالقوه به بالفعل تبدیل نماید. در محدوه ی ژئوپارک ۳۸ اثرملی ثبت شده، چهار کمپ گردشگری و سه روستای هدف گردشگری قرار دارد.

وی توجه به موارد زیر در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری را حائز اهمیت دانست :
– تقویت و بهره وری مطلوب از ظرفیت های رودخانه ها و دریاچه های پشت سد،متعاقب موافقت نامه بین وزارت نیرو و وزارت میراث فرهنگی
– کمبود منابع مالی در راستای اعطای تسهیلات برای تاسیس اقامتگاه های بوم گردی، سفره خانه های سنتی، خانه مسافرها و تقویت جوامع محلی کم برخوردار
– ایجاد خانه ی صنایع دستی شوکل حاجی وند و شاهزاده عبدالله که از مراکز قوی تولید دست بافت های عشایری استان محسوب می شوند.
– کمبود اعتبار برای مرمت آثار تاریخی از جمله قلاع تاریخی، سدها و سازه های تاریخی-آبی (سد آبزالو، سدقلعه خواجه، پل آلی کون، پل بابااحمد و بیش از ۲۰۰ آسیاب تاریخی).
– ایجاد موزه ی آب در محل یکی از سدها (ترجیحاً سد شهیدعباسپور) با مشارکت میراث فرهنگی برای معرفی فرهنگ بهره وری از آب و توسعه ی گردشگری

سلطانی در قسمت دیگر توضیحات خود گفت : شهر هفتکل به واسطه ی پتانسیل های میراث فرهنگی وصنعتی در کنار شرکت شهر مسجدسلیمان یکی از مقاصد گردشگری صنعتی محسوب می شود.
بافت فرهنگی هفتکل، مدارس تاریخی از جمله رودکی،سینما و مراکز خدماتی از اهداف گردشگری صنعتی محسوب می شوند که می طلبد شرکت نفت بصورت جدی تری در مسئله ی میراث صنعتی هفتکل ورود نماید. گلیم هفتکل بعنوان یکی از مواریث معنوی ثبت شده در فهرست آثارملی ظرفیت بزرگی برای ایجاد اشتغال محسوب می شود. در این راستا تاسیس مرکز صنایع دستی هفتکل با محوریت تولید گلیم قشقایی می تواند در ارتقاء وضعیت معیشتی خانوارها و کاهش فقرکه انسانی ترین نوع توسعه است موثر باشد. رفع مشکلات سرچشمه ی آبشار مَلار آهنی به واسطه ی تاسیس کارخانجات سنگ شکن و همچنین توسعه ی گردشگری در دریاچه ی سد خاکی سلطان آباد.

شهرلالی به واسطه ی نزدیکی به دریاچه ی سد گتوند و جاذبه های طبیعی و مصنوعی (پل لالی) با حذف معذورات آب و نیرو و جذب سرمایه گزاران محلی می تواند سهم بسزایی در کاهش میزان بیکاری داشته باشد.
 آبشار آرپناه بعنوان یکی از ظرفیت های طبیعت گردی جنوب غرب ، در ایجاد محور فرهنگی طبیعی خوزستان می تواند نقش مؤثری داشته باشد. اما متاسفانه مشکلات زیرساختی ازجمله جاده، مردم را از این انتفاع اقتصادی محروم نگه داشته است.
روستای تاریخی بنه وار بعنوان یکی از روستاهای تاریخی کشور که در فهرست آثارملی نیز به ثبت رسیده است. بهسازی و تقویت ابنیه ی فرهنگی آن، همت بنیادمسکن را می طلبد. که متاسفانه با وجود حجم عظیمی از کار ووسعت فرهنگی آن ، با اندک اعتبار سالی ۵۰-۳۰ میلیون ،نتوانسته به شکل چشم گیر وقابل توجهی نسبت به بهسازی، محوطه سازی و مرمت این روستای ارزشمند تاریخی اقدام نماید.
 سایت موزه ی غارپبده که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. بدلیل کمبود اعتبار در مرحله ی مطالعات قرار دارد. این غار جزء نخستین محوطه های فرهنگی فلات ایران محسوب می شود.

این مسئول استانی در خصوص لالی اظهار داشت :سایت گردشگری چم سور پاسخگوی حجم گسترده ی گردشگران نیست.هم اکنون میراث فرهنگی استان در حال تهیه پرونده شهر ملی صنایع دستی است.
سلطانی در خصوص اندیکا گفت : این شهرستان بعنوان یکی از مراکز تولید عمده دست بافت های عشایری کشور با دارا بودن دو نشان یونسکو و پنج نشان ملی در حوزه دست بافت ها ی عشایری جایگاه ویژه دارد انتظار است خانه صنایع دستی در مراکز تولیدی از جمله شوکل حاجیوند ، دشتگل و فرگه (پایلوت گردشگری کوچ )شاهزاده عبدلله منار ، چلوار و للر و کتک راه اندازی شود.

در ادامه بحث، مهندس فرهادیان مدیر عامل پیشین شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان و مهندس کیانی مدیر عملیات حال حاضر این شرکت در خصوص پیشینه موزه نفت و فازهای مختلف آن، پارک موزه بی بیان، مهمانسرای والفجر، وضعیت حریم چاهها، بازدید گردشگران از چاه شماره ۱ به گفتگو و تبادل نظر پرداختند.
فرهادیان اظهار داشت : موزه نفت از سال ۱۳۷۹ تاسیس گردید. تا قبل از آن تجهیزات و تاسیسات در شرایطی نامناسب یا به مزایده گذاشته شده بودند و یا استفاده های غیرتخصصی می‌شدند. اینجانب شخصا وارد فاز اجرایی شدم و طرح به دو فاز اصلی و فرعی تقسیم شد. فاز اصلی شامل چاه شماره ۱،کارخانجات نفت ۵۰۰ بشکه ای موسوم به LDU، اولین پالایشگاه خاورمیانه و کارخانه تقطیر بود.
فاز فرعی شامل دیگر تاسیسات، چاههای متروکه و چاه ۳۰۶ گازی تلبزان می‌باشد.

در ادامه دیگر هموندان از زورخانه پوریای ولی که محل تمرین جهان پهلوان تختی بوده و به رستوران فرهنگی هزارو یکشب تبدیل شده، رستوران گِلی، مجموعه کورش در چم آسباب و تالار یادمان واقع در تلبزان مسجدسلیمان و مهمانسرای چلو و خانه بوم گردی اندیکا و لالی به عنوان مناطق با ظرفیت گردشگری بالا یاد کردند.
در قسمتی از این گفتگو بر لزوم توجیه اقتصادی برای ایجاد مراکز گردشگری، توسعه صنایع دستی در شهرستان، دورانهای تاریخی منطقه با محوریت صفه سرمسجد و بردنشانده و دوره ایلیمایی در محدوده مسجدسلیمان بزرگ ، وضعیت و ظرفیت موزه ها، امکانات رفاهی و بهداشتی اماکن گردشگری، ژئوپارکها  ظرفیت های آن، ظرفیت میراث صنعتی و موزه نفت،امکان برگزاری همایش میراث فرهنگی و گردشگری مسجدسلیمان بزرگ، ظرفیت اشتغال زایی در شرایط فعلی میراث فرهنگی و گردشگری
ایجادفضاهای گردشگری با حضور بخش خصوصی و معماری متناسب با بافت منطقه و توسعه اشتغال فصلی با برپایی کمپ گردشگری و توریسم غذایی بحث و تبادل نظر صورت گرفت.

بر این اساس مقرر شد :۱٫ کارگروه ویژه جهت پیگیری مطالبات گروه، و انعکاس مطالب به نماینده حوزه انتخابیه و رئیس کل میراث فرهنگی و گردشگری استان خوزستان در اسرع وقت تشکیل شود.

۲٫در خصوص مکان جابجایی محل شورای اسلامی شهرستان مسجدسلیمان با توجه به تعیین محل بنگله شماره ۹۱ از سوی شرکت نفت پیگیری لازم به عمل آیدتا فضای موزه چاه شماره یک فراهم گردد.

۳٫با دعوت حضوری از انجمن های دوستداران میراث فرهنگی شهرستانهای هدف مبحث گردشگری در سه حوزه مسجدسلیمان و نفت، مسجدسلیمان و فرهنگ بختیاری و مسجدسلیمان و استان خوزستان، مورد واکاوی قرار گرفته و زیرساخت‌های لازم فراهم آید.

۴٫با توجه به انتخاب غریب الوقوع مهندس ضرغامی به عنوان وزیر پیشنهادی برای وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری، با توجه به شناختی که ایشان از موقعیت استان خوزستان دارند، برای فراهم نمودن شرایط تعالی و پویایی بیشترمیراث فرهنگی استان و شهرستان تعامل لازم به عمل آید.

۵٫با مشورت فرمانداری و نهادهای متولی رونق گردشگری را از افراد بومی و محصلین و دانش آموزان مقاطع مختلف استان آغاز نماییم.

۶٫اقامتگاهای مناسب جهت حمایت و حضور گردشگران با نام و برند مسجدسلیمان و تبدیل از صورت به معنای واقعی متناسب با فرهنگ بومی تدارک دیده شوند.

۷٫ باایجاد شرکتهای تعاونی توسعه و عمران شهرستان در جهت کارآفرینی تلاش گردد.

۸٫از ظرفیتهای ارتش، تانکسازی و خدمات متقابل آن در زمان جنگ و هوانیروز و المان های مرتبط با آنها در جذب گردشگر و کمک به این صنعت بهره لازم برده شود.

۹٫راه اندازی تورهای گردشگری مشترک بین استان های اصفهان و چهارمحال بختیاری و خوزستان در زمان پسا کرونا وآشنایی وتبادل فرهنگی واجتماعی

۱۰٫راه اندازی های کارگاه تولید صنایع دستی وهنرهای سنتی وتبادل وتهاتر کالا به کالا وایجاد بازارچه های صنایع دستی سوغات بین سه استان

۱۱٫مشاوره وهمکاری باشهرداری وشوراهای شهرستان های مسجدسلیمان لالی اندیکا هفتگل وایجاد زیر ساخت ها و طراحی و ایجادمنظر شهری و فضای سبز

جلسه که از ساعت ۲۱ آغاز شده بود در ساعت ۳۰دقیقه بامداد خاتمه یافت.

یادآور میشود در مجموع با ۹ ساعت گفتگو و بحث کارشناسی ، مبحث میراث فرهنگی و گردشگری ۴ شهرستان به اتمام رسید .