دیدبان مسجدسلیمان:شهادت عبارت است از اظهارات اشخاص خارج از دعوی ڪه امر مورد اختلاف را دیده یا شنیده یا شخصاً از آن آگاه شده‌اند یعنی شخصی به نفع یڪی از اصحاب دعوی و بر ضرر دیگری اعلام اطلاع و خبر از وقوع امری نماید، اگر وسیله آگاهی گواه قوه بینایی او باشد گواه را شاهد عینی و گواهی او را «مشاهده» نامند
و اگر وسیله آگاهی قوه سامعه باشد گواه را شاهد سمعی و گواهی او را «اسماع» خوانند.
▪️شهادت ڪذب نیز عبارت از: ادای گواهی دروغ توسط گواه نزد مقامات رسمی در دادگاه است.
? شرایط شاهد:
ماده ۱۷۷ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، شرایط شاهد شرعی را مشخص ڪرده ڪه عبارتند از:
بلوغ
عقل
ایمان
عدالت
طهارت مولد
ذی‌نفع نبودن در موضوع
نداشتن خصومت با طرفین یا یڪی ازآنها
عدم اشتغال به تڪدی گری و ولگرد نبودن است.
این شرایط باید توسط قاضی احراز شود و در صورتی ڪه شاهد یڪی از این شرایط را نداشت، تنها اظهارات او استماع میشود و تشخیص میزان تأثیر و ارزش این اظهارات در علم قاضی، در حدود اماره قضایی است.
? چگونگی ادای شهادت و آثار آن:
دادگاه باید شهادت هر شاهد را بدون حضور شاهدان دیگر بشنود، تا شاهد فقط متڪی به حافظه خود باشد و اظهارات شاهدان دیگر در بیان او موثر نباشد.
قبل از ادای شهادت، مشخصات شاهد سؤال میشود.
این موضوع به این دلیل است ڪه اگر موجبات ممنوعیت او از شهادت وجود دارد، شهادت وی اخذ نشود.
دادرس دادگاه قبل از ادای گواهی، مجازات شهادت دروغ را به وی تذڪر می‌دهد و شاهد سوگند یاد می‌ڪند ڪه تمام حقیقت را بگوید و غیر از حقیقت چیزی نگوید.
هیچ یک از اصحاب دعوا نباید اظهارات گواه را قطع ڪنند.
بعد از اتمام شهادت، دادرس می‌تواند هر سؤالی ڪه برای ڪشف حقیقت و مبانی گواهی لازم بداند، از گواه‌ها بپرسد.
همچنین اصحاب دعوا می‌توانند توسط دادگاه سؤالاتی از گواه بپرسند.
گواه باید صریحاً مورد شهادت را بیان ڪند، شک و تردید در اظهارات خود نداشته و بیاناتش در تمام مراحل تحقیق بدون اختلاف و به‌طور یڪنواخت باشد.
? رجوع از شهادت یعنی چه:
مسئله ” رجوع از شهادت “ از منظر حقوقی ، صرفاً ماده ۱۳۱۹ قانون مدنی به موضوع رجوع از شهادت در دادگاه پرداخته است ڪه بر اساس این ماده : ” در صورتی ڪه شاهد از شهادت خود رجوع ڪند ، یا معلوم شود بر خلاف واقع شهادت داده است، به شهادت او ترتیب اثر داده نمی‌شود.
بر اساس این ماده شخصی ڪه در خصوص موضوعی شهادتی داده است می تواند از شهادت خود رجوع ڪرده و اعلام ڪند ڪه شهادت او به دلیلی بر خلاف واقع بوده و اعتباری نداشته است.
در این خصوص لازم به ذڪر است ڪه مسئله ” رجوع از شهادت “ با موضوع ” شهادت ڪذب ” متفاوت است ؛ زیرا در شهادت ڪذب ڪه از آن به ” شهادت دروغ “ نیز تعبیر شده است، به دلایلی غیر از اعتراف شاهد، ثابت میشود ڪه شاهد به دروغ شهادت داده است؛ ولی در رجوع شاهد از شهادت ، شاهد اعلام می ڪند ڪه یا عمداً یا در اثر اشتباه ، خطا یا فراموشی بر خلاف واقع شهادت داده است.
بنابراین در رجوع از شهادت، ڪذب بودن شهادت یا دروغ بودن آن ثابت نمی‌شود؛ چون ممڪن است شاهد در رجوع از شهادت ، صادق نباشد و رجوع او برخلاف واقع باشد.
