دیدبان مسجدسلیمان : آغازی برای نهضت ملی شدن صنعت نفت ؛پس از کشمکشهای بسیار میان رزمآرا نخستوزیر وقت و رقبای او در ارتش و دربار، با تلاشهای رجال سیاسی و دینی مردم و اقلیت، جبهه ملی با زعامت دکتر مصدق در سال ۱۳۲۸ خورشیدی به شانزدهمین مجلس شورای ملی راه یافت. یک سال بعد، اقلیت مجلس به شدیدترین شکل به رویارویی با رزمآرا پرداخت، زیرا او در پی مصالحه با انگلیسیها در مورد نفت ایران بود و میپنداشت که ایرانیان توان فنی در اختیار گرفتن صنعت نفت را ندارند.
از نظر رزم آرا، بهتر بود که ایران به افزایش ۵۰ درصدی سهم خود از سود حاصل از فروش نفت رضایت دهد. این دیدگاه او موجب شد تا در افکار عمومی به عنوان خائن به منافع ملی کشور معرفی شود؛ موج شدیدی علیه او شکل گرفت و اگرچه لایحه قرارداد الحاقی نفت را از مجلس پس گرفت، اما مخالفتها با او ادامه یافت و در نهایت روز ۱۶ اسفند ۱۳۲۹ در مسجد شاه تهران به ضرب گلوله کشته شد.
پس از ترور رزمآرا، روز ۱۷ اسفند ۱۳۲۹، کمیسیون مخصوص نفت مجلس شورای ملی وقت، پیشنهاد ملی کردن صنعت نفت را تصویب کرد. به بیان دقیقتر، قانون ملی شدن صنعت نفت در واقع پیشنهادی بود که با امضای همه اعضای کمیسیون مخصوص نفت و «به نام سعادت ملت ایران» در روز ۱۷ اسفند ۱۳۲۹ به مجلس ارائه شد و در ۲۴ اسفند ۱۳۲۹ به تصویب مجلس شورای ملی رسید. سپس، مجلس سنا نیز در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ این پیشنهاد را تصویب کرد و پس از توشیح محمدرضاشاه به قانون بدل شد. به این ترتیب، روز ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ در تاریخ ملت ایران به عنوان روز «ملیشدن صنعت نفت ایران» ثبت شد.
پس از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت، لایحه خلع ید در بهار سال ۱۳۳۰ توسط نمایندگان مجلس شورای ملی به تصویب رسید. این لایحه، چگونگی اجرای قانون ملی شدن نفت را مشخص میکرد. دولت انگلیس به دادگاه بینالمللی لاهه شکایت برد اما به جایی نرسید و حق ملی بودن صنعت نفت برای ایران احراز شد.
ملی شدن صنعت نفت راه را برای توسعه ی اقتصادی ایران هموار کرد و موجب شد ایران در راستای صنعتی شدن گام های بلندی بردارد. صنعت نفت از موثرترین و بزرگترین صنایع در جهان و به ویژه ایران است. نفت، علاوه بر اینکه منبع عمده تامین انرژی در دنیای امروز است، نقش مهمی نیز در تعیین میزان قدرت ملی و اعتبار بین المللی کشورهای مختلف ایفا می کند. بخش نفت در اقتصاد ایران سال های زیادی است که عمده درآمد ملی کشور را تامین کرده و در واقع این بخش در اقتصاد کشور نقش مسلط را ایفا می کند.
یکی از مناطقی که نقش مهمی در تاریخ معاصر ایران خصوصا در مبحث نفت دارد مسجدسلیمان است. شهری که نخسین چاه نفت خاورمیانه را در خود دارد. اکتشاف نفت در مسجدسلیمان این شهر را به نخستین شهر نفتی ایران و پایتخت نفت در سرزمین کهن و باستانی ایران زمین و خاورمیانه بدل کرد تا این مهم، فصلی جدید و درخشان در جنوب و در راستای پیشرفت ایران باشد. لقب شهر نخستین ها به حق برازنده آن است.
با پیدایش نفت در این منطقه شاهد پیدایی زیرساخت های زندگی و صنعت در این منطقه شدیم از جمله:
اولین کارخانه گوگرد سازی در کشور و خاورمیانه ، بی بیان
اولین تصفیه خانه آب در کشور ، گدار لندر
اولین کارخانه برق در کشور ، تمبی
اولین تصفیه خانه فاضلاب در کشور ، چیش شوئی جنب دبیرستان صنعتی / جنب اداره مرکزی شرکت نفت
اولین فرودگاه در کشور ، جنب پایگاه هوانیروز – یکمهه – تلبزان هزار مشکی
ولین باشگاه تفریحی در کشور ، باشگاه سوارکاران نفتک
اولین سینما در کشور ، باشگاه مرکزی
اولین باشگاه گلف در کشور ، بی بیان
اولین استخر در کشور ، باشگاه مرکزی
اولین باشگاه سوارکاری در کشور ، چشمه علی
اولین و مجهزترین بیمارستان کشور ، بیمارستان کلگه ( نفت )
اولین باشگاه تنیس در کشور ، باشگاه مرکزی
اولین باشگاه فتوتبال در کشور ، استادیوم
اولین باشگاه پینگ پنگ در کشور
اولین باشگاه شنا در کشور
اولین باشگاه بسکتبال در کشور
اولین باشگاه والیبال در کشور
اولین باشگاه اسکواش در کشور ، سالن اتحادیه انجمنهای اسلامی نمره ۴۰
اولین تصفیه خانه نفت در کشور ، بی بیان
اولین جاده های آسفالته در کشور
اولین تاسیسات و دستگاههای هواشناسی در کشورو خاورمیانه
اولین زمین گلف در کشور ، بی بیان
اولین باشگاه وزنه برداری در کشور
اولین واحد آتش نشانی در کشور ، مرکز شهر
اولین آموزشگاه پرستاری در کشور خاورمیانه : کلگه
اولین هنرستان صنعتی در کشور و خاورمیانه ،
و موارد دیگر که امروزه اگر برای نسل جوان مسجدسلیمان بازگو کنیم، آن را باور نخواهند کرد و غلو کردن می پندارند.
شهری که از داشتن جاده ای ارتباطی ایمن محروم است و متاسفانه تنها راه دسترسی به مرکز استان اهواز به جاده مرگ شهرت یافته است.
فرودگاه آن در ابهام قرار گرفته است و به آرزوی دست نیافتنی مردمش تبدیل شده است.
راه آهن ریل ویل در خاطر نسل های پیشین مسجدسلیمان مانده است وبرای نسل کنونی آسفالت مناسب خیابان هایش آرزوی محال شده است.
از داشتن دانشگاه ها و موسسات دولتی محروم شده ایم اما در گذشته ای نچندان دور مرکز آموزش صنعتی ارتش و دانشسرای مقدماتی و تربیت معلم داشتیم.
از باشگاه های ورزشی نفتون و باشگاه مرکزی و بی بی یان وگلف و تمبی به کجا رسیده ایم که فرزندان مسجدسلیمان در حسرت آن مسابقات محلات مانده اند.
از ملی شدن صنعت نفت برای مسجدسلیمان خاطره ای بجا مانده است و افسوسی برای امروز و نسل های آینده.
برای آینده مسجدسلیمان باید اندیشید. حالا با داشتن منابع نفت وگاز اینگونه عقب مانده ایم فردای نزدیک بدون داشتن این منابع شهر مسجدسلیمان چگونه است؟
امروز مسجدسلیمان نفتخیز و دارای منابع عظیم نفت و گاز در سیاست های اقتصادی و برنامه ریزی های توسعه ای ایران صاحب نقش است در اینده ای نزدیک به جمع بازنشستگان منابع زیر زمینی ملحق خواهد شد.
پس باید از دولت و مجلس برای تمام استفاده هایی که از این شهر کرده اند باز خواست نمود و برای آینده ی بدون نفت و گاز از آنها مطالبه کرد دیری نخواهد شد که شهر تهی از منابع ثروتی خود مواجه شود.
متاسفانه نگاه استعماری به این شهر همچنان ادامه دارد. منابع اش سبب آبادی دیگر نقاط شده است اما خودش نیازمند حداقل های رفاه است از جمله
راه ارتباطی
اشتغال پایدار
و…..
مطالبه گران و کنشگران سیاسی مسجدسلیمان از امروز که از دیر شدن گذشته است باید بفکر فردای باشند که دیگر منابع ای برای استخراج نیست
از حالا که از شهر اولین ها به آخرین ها شده است باید اندیشید.
درود بر دکتر رفیعی