دیدبان مسجدسلیمان:سعید کریمی کارشناس ارشد حقوق خصوصی :جرم افتراء در اصطلاح حقوقی عبارت است از اینڪه فردی جرمی را به دیگری نسبت دهد، بدون آن ڪه قادر به اثبات آن باشد.
در حقیقت افترا فعلی تهمتی است ڪه تهمت‌زننده برای متهم ڪردن افراد، وسایل و ادوات جرم را به نوعی به شخص منتسب ڪند یا در منزل یا در جیب یا در وسایلی ڪه مربوط به آن شخص است، قرار دهد.
انواع جرم افتراء:
افتراء به دو نوع قولی و فعلی تقسیم می‌شود:
*افترای قولی،* نسبت دادن جرمی به دیگران به صورت لفظی یا از طریق رسانه‌ها یا اوراق چاپی یا نطق در مجامع است ڪه مجازات مرتڪب مطابق ماده ۶۹۷ ق.م.ا بخش تعزیزات: یک ماه تا یک سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق یا یڪی از آنها می باشد.
*افترای فعلی* نیز وقتی صورت می‌گیرد ڪه مفتری به قصد متهم ڪردن افراد، آلات و ادوات جرم را در منزل، جیب یا محل ڪار شخص قرار دهد؛ به‌گونه‌ای ڪه وجود آن آلات و ادوات موجبات تعقیب جزایی فرد را فراهم کند ڪه مجازات مرتڪب مطابق ماده۶۹۹ قانون فوق الذڪر: ۶ماه تا سه سال حبس یا تا ۷۴ضربه شلاق می باشد.
شرایط تحقق جرم افتراء:
۱- انتساب جرم به دیگری
۲- صراحتِ انتساب
۳- ناتوانی مفتری از اثبات صحتِ موضوعی ڪه به دیگری نسبت داده، در مرجعِ قضایی صالح.
?قابل ذڪر است اگر ڪسی از روی عصبانیت و ناراحتی به دیگری بگوید: «دزد» یا «کلاهبردار» موضوع توهین است، نه افتراء.
در توضیح این مطلب، مثالی را می‌توان مطرح ڪرد:
شخص الف مدعی است ڪه آقای ب اتومبیلش را سرقت ڪرده و پرونده امر پس از بررسی‌های معموله قضایی با صدور قرار منع پیگرد یا حڪم برائت قطعی مختومه شده است.
آیا در این قضیه شاڪی به عنوان مفتری قابل تعقیب ڪیفری است؟
در این مثال چند حالت ممڪن است اتفاق بیفتد:
۱) شاڪی واقعاً اتومبیلی داشته ڪه ثابت شده قطعاً به سرقت رفته و صاحب مال با دلایل یا توضیحاتی ڪه پیش خود داشته، به این نتیجه رسیده ڪه شخص»ب» آن را سرقت ڪرده و این امر در دادگاه هم به اثبات می‌رسد؛ در اینجا شاڪی مفتری به حساب نمی‌آید.
۲) اتومبیل شاڪی واقعاً سرقت شده، اما شخص «ب» آن را سرقت نڪرده بلڪه دیگری آن را سرقت ڪرده است. در این صورت نیز شاڪی به دلیل اینکه گریز و چاره‌ای جز اعلام شڪایت نداشته و قصد وی دادخواهی بوده و نه چیز دیگر، در اینجا نیزمفتری تلقی نمی‌شود
۳) ممڪن است اتومبیل شاڪی سرقت نشده یا اساساً اتومبیلی نداشته ڪه به سرقت رفته باشد اما وی جرم سرقت مذڪور را به دیگری نسبت می‌دهد و شڪایت وی مردود اعلام می‌شود.
در این مورد وی به عنوان مفتری قابل تعقیب ڪیفری است.
زیرا شاڪی در این موضوع به قصد اضرار به دیگری و برخلاف واقع و به انگیزه هتک حیثیت دیگری اعلام شڪایت ڪرده و قصد وی تظلم و دادخواهی نبوده است.
نڪته۱:
ملاک مجرم تلقی شدن مفتری (افتراء دهنده)، ارتڪاب جرم به شڪل عالمانه و عامدانه است.
ڪته۲
افتراء از جمله جرایم علیه اشخاص می باشد وفقط شامل اشخاص حقیقی بر علیه یڪدیگر بوده و افراد حقوقی را شامل نمی گردد.
ڪته۳:
نسبت دادن اعمالی خلاف یا ناهنجار ڪه جرم‌انگاری نشده باشد، افتراء تلقی نمی‌شود مانند: بی‌نظم، بی‌انضباط، بی‌حیا و… .
*ڪته۴:
ملاک تحقق جرم افتراء این است ڪه عمل انتسابی در زمان انتساب، جرم باشد.
